Psikoloji bölümleri eğitim dillerine bir bakış

Arık, E., Arık, B. T., Kaynak, H., Öztürk, A., & Yahyaoğlu, S. (2016, Eylül). Psikoloji bölümleri eğitim dillerine bir bakış. 19. Ulusal Psikoloji Kongresi. 5-7 Eylül 2016, İzmir.

Psikoloji Bölümleri Eğitim Dillerine Bir Bakış

Engin Arık

İstanbul Medipol Üniversitesi

enginarik@enginarik.com

Beril T. Arık

Purdue Üniversitesi

btezelle@purdue.edu

Hande Kaynak

Çankaya Üniversitesi

handekaynak@gmail.com

Ahu Öztürk

Uludağ Üniversitesi

ozturka@uludag.edu.tr

Sinem Yahyaoğlu

Doğuş Üniversitesi

sinemyah@gmail.com

AMAÇ

Vizyon 2023 Yükseköğretim Hedefleri sonucu genelde yeterli altyapısız psikoloji bölümlerinin hızla kurulması ve bunun psikoloji müfredatlarına etkileri.

Türkiye’deki Psikoloji Bölümleri eğitim dillerinin karşılaştırılması.

GİRİŞ

Psikoloji Bölümleri Vizyon 2023 Yükseköğretim Hedefleri ve Bologna Süreci’nden etkilenmektedir.

Vizyon 2023 hedefleri çerçevesinde devlet ve vakıf üniversiteleri kurulması teşvik edilmektedir (Kavili Arap, 2010; OECD, 2011; TÜBİTAK, 2005; YÖK, 2007).

2004 yılında bin kişide 0,05 olan doktora öğrencisi sayısını 2013 yılında bin kişide 0,5 oranına yükseltmek de hedeflenmiştir (TÜBİTAK, 2004).

Bu hedeflerle üniversite sayısı hızla artmıştır:

• 2007’de 107, 2013’te 164 ve 2015’te 194 üniversite vardır.

Bologna Süreci (http://www.ehea.info/) ve uluslararasılaşma hedefiyle Türkiye’deki üniversitelerin hepsinin lisans programlarının %80’ni Türkçe eğitim yaparken %20’si İngilizce eğitim yapmaktadır (Arik & Arik, 2014).

Psikoloji Bölümleri bu hedeflerden ve süreçten nasıl etkilenmektedir?

• yeni psikoloji bölümleri hızla ve YÖK kriterlerine göre ilgili alanlardan minimum öğretim üyesi sayısı ile kurulmaktadır:
• Toplam bölüm sayısı
• 1996’da 10,
• 2008’de 30,
• 2015’de 71 bölümde 79 program.
• psikoloji lisans/lisansüstü mezun sayısını artırmaya çalışmaktadır. Türkiye sınırlarında:
• 1996’da toplam kontenjan 391 ve kontenjan aralığı 12-64.
• 2014’de  toplam kontenjan 4.796 ve kontenjan aralığı 30-160.
• 2015’de toplam kontenjan 5.809 ve kontenjan aralığı 35-180.

YÖNTEM

Psikoloji bölümleri eğitim dilleri hakkında bilgiler ilgili ÖSYM kitapçıklarından ve Türkiye üniversiteler websitelerinden alınmıştır.

2016 senesi içerisinde ara ara üniversite, fakülte ve psikoloji bölüm websiteleri ziyaret edilerek müfredatlar taranmış ve varsa ilgili derslerin izlekleri incelenmiştir.

BULGULAR

GENEL BULGULAR

Psikoloji lisans eğitimi 4 akademik yıl ve 8 dönemde verilmektedir.

Üniversitelerde Türkçe, İngilizce, %30 İngilizce olarak örgün eğitim verilip Yıldırım Beyazıt Üniversitesi’nde Türkçe olarak hem örgün hem de İkinci Öğretim Psikoloji lisans programı mevcuttur.

Bölümlerde geleneksel minimum kredi sayısı 120 olup Bologna Süreci AKTS karşılığı 240’tır.

EĞİTİM DİLLERİ

2014 yılı

• 63 psikoloji bölümünde 70 program. Bu programların
• 42’si Türkçe,
• 27’si İngilizce ve
• 1’i %30 İngilizce eğitim vermekteydi.

• 63 bölümdeki 6 program hem Türkçe hem İngilizce eğitim vermekteydi.

2015 yılı

• 70 psikoloji bölümünde 79 program
• 47’si Türkçe
• 31’i İngilizce eğitim,
• 1’i ise %30 İngilizce eğitim vermektedir. 2014’te 6, 2015’de ise 7 bölümün eğitim dili hem Türkçe hem de İngilizceydi.

• 70 bölümdeki 7 program hem Türkçe hem İngilizce eğitim vermekteydi.

2016 yılı

• 75 psikoloji bölümü ancak OHAL 2016’da çıkartılan ilgili KHK gereği 15 üniversitenin kapatılması sonucu 8 psikoloji programı kapatılmıştır.

%30 İngilizce eğitim veren programlar incelendiğinde İngilizce eğitim dili olarak  genelde İstatistik ve Araştırma Yöntemleri gibi derslerde tercih edildiği gözlemlenmiştir.

GÜNCEL DURUM

Psikoloji bölümlerinin %40’ının eğitim dilinin İngilizce olduğu bulunmuştur

Güncel Bölümler ve Eğitim Dilleri Tablosu (21 Mayıs 2016)

Türkiye'de Psikoloji Bölümü Olup LYS ile Öğrenci Alan Üniversiteler	Devlet/Vakıf	Eğitim dili
ABANT İZZET BAYSAL ÜNİVERSİTESİ	Devlet	Türkçe
ACIBADEM ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe
ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ	Devlet	Türkçe
AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ	Devlet	Türkçe
ANKARA ÜNİVERSİTESİ	Devlet	Türkçe
ATILIM ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	İngilizce
AVRASYA ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe
BAHÇEŞEHİR ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	İngilizce
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe
BEYKENT ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe
BİNGÖL ÜNİVERSİTESİ	Devlet	Türkçe
BOĞAZİÇİ ÜNİVERSİTESİ	Devlet	İngilizce
CANİK BAŞARI ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe
CUMHURİYET ÜNİVERSİTESİ	Devlet	Türkçe
ÇAĞ ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	İngilizce
ÇANKAYA ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	İngilizce
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ	Devlet	Türkçe
DOĞUŞ ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	İngilizce
DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ	Devlet	%30 İngilizce
EGE ÜNİVERSİTESİ	Devlet	Türkçe
FATİH SULTAN MEHMET VAKIF ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe
FATİH ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe
GEDİZ ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe
HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ	Devlet	Türkçe
HALİÇ ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe
HASAN KALYONCU ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe
IŞIK ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe-İngilizce
İHSAN DOĞRAMACI BİLKENT ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	İngilizce
İPEK ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	İngilizce
İSTANBUL 29 MAYIS ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe
İSTANBUL AREL ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe
İSTANBUL AYDIN ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe
İSTANBUL BİLGİ ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	İngilizce
İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe
İSTANBUL ESENYURT ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe
İSTANBUL GELİŞİM ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe-İngilizce
İSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	İngilizce
İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe
İSTANBUL MEDİPOL ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe-İngilizce
İSTANBUL SABAHATTİN ZAİM ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe-İngilizce-%30İngilizce
İSTANBUL ŞEHİR ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	İngilizce
İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ	Devlet	Türkçe
İZMİR EKONOMİ ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	İngilizce
İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ	Devlet	Türkçe
İZMİR ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe
KADİR HAS ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	İngilizce
KOÇ ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	İngilizce
MALTEPE ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe-İngilizce
MEF ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	İngilizce
MELİKŞAH ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe
MERSİN ÜNİVERSİTESİ	Devlet	Türkçe
MURAT HÜDAVENDİGAR ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe-İngilizce
NUH NACİ YAZGAN ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe
OKAN ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	%30 İngilizce
ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ	Devlet	Türkçe
ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ	Devlet	İngilizce
ÖZYEĞİN ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	İngilizce
SABANCI ÜNİVERSİTESİ*	Vakıf	İngilizce
SÜLEYMAN ŞAH ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	İngilizce
TED ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	İngilizce
TOBB EKONOMİ VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe
TOROS ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe
UFUK ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe
ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ	Devlet	%30 İngilizce
ÜSKÜDAR ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe-İngilizce
YAŞAR ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	İngilizce
YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	İngilizce
YENİ YÜZYIL ÜNİVERSİTESİ	Vakıf	Türkçe
YILDIRIM BAYEZIT ÜNİVERSİTESİ	Devlet	İngilizce-İkinci Öğretim

Kapatılan üniversiteler kırmızı yazılmıştır. (Bir kaç eksik bilgi düzeltilecektir)

İNGİLİZCE YETERLİLİK

Hazırlık Sınıfını (1 Akademik Yıl) atlamak için, üniversiteler

• TOEFL, IELTS gibi uluslar arası sınav sonucunu veya
• Kendi hazırlık okulu yeterlilik sınavı sonucunu dikkate almaktadırlar.

 

Koç Üniversitesi (sadece TOEFL sınavı) hariç diğer üniversiteler kendi yeterlilik sınavı ile hazırlık sınıfı sonucunu değerlendirmektedirler.

• İstanbul Şehir Üniversitesi daha önce IELTS sınavını uygularken artık uygulamamaktadır.

Hazırlık sınıfı İngilizce Yeterlilik düzeyi yeterli gelmediği için çeşitli üniversitelerde örgün eğitim süresince genelde 1. ve 2. Akademik Yıllarda çeşitli adlar altında takviye İngilizce dersleri verilmeye devam edilmektedir. Bu derslerden bazıları:

• Akademik Amaçlı İngilizce
• Akademik İngilizce
• İngilizce Dil Becerileri
• Yabacı Dilde Okuma ve Konuşma
• Psikoloji İçin İngilizce
• Akademik Yazı İçin İngilizce

SONUÇ

Türkiye’deki Psikoloji Bölümleri eğitim dilleri de Vizyon 2023 Yükseköğretim Hedefleri ve Bologna Süreci’nden etkilenmiştir.

Bir önceki yılla karşılaştırıldığında 2016 yılı itibariyle ele alınan 71 psikoloji lisans programından oldukça küçük bir kısmının Türkçe eğitim dilinden  İngilizce ve %30 İngilizce eğitim diline geçtiği görülmektedir.

Hızla ve genelde yetersiz altyapı ile kurulan veya eğitim kadrosundaki sınırlı sayıda öğretim üyesinin özveri ile programı yürüttüğü bölümlerde, Vizyon 2023 Yükseköğretim Hedefleri ve Bologna Süreci’nin hedeflerine ulaşmada yetersiz kalınacağı düşünülmektedir. Sonuç olarak, psikoloji bölümlerinin %40’ının eğitim dilinin İngilizce olduğu bulunmuştur.

KAYNAKÇA

Arik, B. T. & Arik, E. (2014). The role and status of English in Turkish higher education. English Today, 30(4), 5-10. doi:10.1017/S0266078414000339

Kavili Arap, S. (2010). Türkiye Yeni Üniversitelerine Kavuşurken: Türkiye'de Yeni Üniversiteler ve Kuruluş Gerekçeleri. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 65 (1), 1-29.

OECD (2011). A review of university facilities in Turkey. CELE Exchange 2011/6.

ÖSYM. http://osym.gov.tr/

TÜBİTAK (2004). Ulusal Bilim ve Teknoloji Politikaları: 2003-2023 Strateji Belgesi. Ankara: TÜBİTAK.

TÜBİTAK (2005). Vizyon 2023: Eğitim ve İnsan Kaynakları Sonuç Raporu ve Strateji Belgesi. Ankara: TÜBİTAK.

YÖK (2007). Türkiye'nin Yükseköğretim Stratejisi. Ankara: Meteksan.