"Türk İşaret Dili Çalışmaları Etik Uygulamalar
1. Türk İşaret Dili sağır topluma ait doğal bir dildir. Çalışma yapan/yürüten kişiler tarafından herhangi bir şekilde “değiştirilmeye” ve “geliştirilmeye” çalışılamaz.
2. Türk İşaret Dili Çalışmaları yapabilmek ve yürütebilmek için belli bir dilsel yetkinliğe ve Sağır kültürüne ilişkin bilgiye sahip olunması gerekir. Eğer bu koşul yoksa işaret dili tercümanı yardımıyla araştırmasını sürdürebilir. Fakat çeviri sürecinde çevirmen kaynaklı hatalar olabileceğini düşünmesi gerekir. Bu nedenle işaret dillini dilbilgisine yönelik ararştıma gerçekleştiriyorsa hem doğrudan Sağır bireyler yardımıyla işaret dilini öğrenmeli hem de araştırma sürecinde Sağır bireyin dilsel yetisinden yararlanmalıdır.
3. Türk İşaret Dili Çalışmaları yapabilmek ve yürütebilmek için etik uygulamalar yapma zorunluluğu vardır.
4. Türk İşaret Dili Çalışmalarında toplum ve sağır toplum için en yüksek yarar gözetilir.
5. Türk İşaret Dili Çalışmalarında bireyler, gruplar, toplum ve sağır topluma hiçbir şekilde zarar verilmez, çalışmalardan edinilen bilgiler kötüye kullanılamaz, çalışmaları yapan/yürüten ve katılımcılar eşit ve denktir.
6. Çalışma başlamadan önce yapan/yürüten kişiler katılımcı adaylarına çalışma hakkında tam ve eksiksiz bilgi vermek zorundadır. Bu verilen bilgiler hem Türkçe yazılı olarak hem de Türk İşaret Dili’nde verilmek zorundadır.
7. Hiçbir kişi çalışmaya katılmaya zorlanamaz. Çalışmaya katılan kişiler çalışmayı yapan/yürüten kişilerce katılımcının istemediği eylem ve dil üretimine zorlanamaz.
8. Her bir katılımcı istedikleri an, neden göstermeksizin çalışmaya katılmaktan vazgeçebilir. Bu durumda katılımcı maddi/manevi zarara uğratılamaz.
9. Çalışmalardan elde edilen bilgiler yapan/yürüten ve katılımcıların izni olmaksızın kullanılamaz, başkalarıyla hiç bir nedenle paylaşılamaz.
10. Yapılan çalışmaların amacı gizlenemez, yapan/yürüten kişiler katılımcıları doğru ve eksiksiz bilgilendirmekle, maddi koşulları belirtmekle, elde edilen bilgilerin ne amaçla kullanılacağını açıklamakla yükümlüdür.
11. Çalışmalardan elde edilen bilgi ve belgeler aksi belirtilmediği sürece maddi kazanç için kullanılamaz.
12. Çalışmalardan elde edilen bilgi ve belgeler çarpıtılamaz, çıkar gözetilerek değiştirilemez.
13. Çalışmayı yapan/yürüten kişiler yeni bir işaret üretemez, yeni bir dil yapısı üretmeye çalışmaz, var olan işaretleri ve dil yapılarını değiştirmeye çalışamaz.
14. Katılımcılar isterlerse çalışma katıldıkları bölümün bir kopyasını talep edebilirler."
Kaynak: Dikyuva, Makaroğlu, ve Arık, Türk İşaret Dili Dilbilgisi Kitabı, 2016
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder